Η χρηστικότητα του συλλεκτικού χειροποίητου μαχαιριού
Ομολογώ πως ο τίτλος του παρόντος άρθρου ίσως να μπερδέψει τον αναγνώστη, ο οποίος με μια πρώτη ματιά θα <<κουμπωθεί>> λίγο απέναντι μου, αφού οι προκαταλήψεις που έχουν δημιουργηθεί με βάση το λεγόμενο <<συλλεκτικό>> μαχαίρι είναι πολλές.
Ακούγοντας κάποιος την λέξη <<συλλεκτικό>> φαντάζεται ένα αντικείμενο που μπορεί να είναι είτε απείρου κάλους, είτε σπάνιο, είτε αμύθητης αξίας.
Να ξεκαθαρίσουμε όμως πρώτα τι σημαίνει <<συλλογή>>
Συλλογή σημαίνει το σύνολο της ποσότητας μιας ομάδας αντικειμένων του ίδιου είδους.
Ο κάθε συλλέκτης συνδέεται συναισθηματικά με τα αντικείμενα της συλλογής του τα οποία συντηρεί, ταξινομεί και κατατάσσει σύμφωνα με τις δικές του αντιλήψεις και γνώσεις.
Αναλόγως των επιθυμιών του για μελλοντική προβολή της συλλογής σε κοινό, φροντίζει για τις απαραίτητες πληροφορίες του κάθε αντικειμένου ώστε να παρέχει κάποιου είδους ενημέρωση σε άτομα που θα τους ενδιέφερε ο τύπος αυτός της συλλογής.
Όλα αυτά φυσικά έχουν να κάνουν μόνο με την έννοια της συλλεκτικότητας ως ψυχαγωγική δραστηριότητα και όχι ως οικονομική αξία κάποιας συγκεκριμένης συλλογής που η όποια αξία της θα περιορίζεται μόνο στον κάτοχο της συλλογής και όχι σε κάποιο κοινό.
Μπορεί κάποιος να συλλέγει π.χ χαρτοπετσέτες από ταβέρνες.
Αυτή η συλλογή αποτελείται μεν από συλλεκτικά αντικείμενα, η αξία της δε, αφορά μόνον τον κάτοχο της.
Η συλλογή όμως από όπλα π.χ της περιόδου της Ελληνικής επαναστάσεως είναι τελείως διαφορετικό πράγμα και η αξία της συλλογής αυτής καταλαβαίνουμε πως βρίσκεται σε άλλα επίπεδα.
Επιστρέφοντας στο παράδειγμα της χαρτοπετσέτας καταλαβαίνουμε πως το σύνολο οποιουδήποτε αντικειμένου ίδιας κατηγορίας αποτελεί εν δυνάμει μέρος κάποιας συλλογής.
Έτσι, άλλος συλλέγει σπίρτα, άλλος γραμματόσημα, άλλος τράπουλες και άλλος μπεκατσόφτερα από τις μπεκάτσες που έχει θηρεύσει.
Ένας άλλος τύπος συλλογής είναι και αυτός ο οποίος περιλαμβάνει αντικείμενα ιδίου είδους και από τον ίδιο κατασκευαστή.
Κάποιος μπορεί να συλλέγει όλων των τύπων τα όπλα ας πούμε που έχει κατασκευάσει η Browning.
Κάποιος άλλος μπορεί να συλλέγει τα μαχαίρια που κατασκευάζει για παράδειγμα η Fallkniven.
Κάποιος άλλος μπορεί να συλλέγει όλων των τύπων τα φυσίγγια που παράγει μια συγκεκριμένη εταιρία, και ου το καθ' εξής.
Που λοιπόν βρίσκεται η συλλεκτική αξία των αντικειμένων;
Ακούμε και διαβάζουμε καθημερινά σχεδόν για συλλεκτικά όπλα, για συλλεκτικά ρούχα, συλλεκτικά μαχαίρια, συλλεκτικές γαλότσες και πάει λέγοντας.
Πως καθιερώθηκε αυτός ο επιθετικός προσδιορισμός σε αντικείμενα που ουδεμία άλλη αξία έχουν πέραν της εμπορικής τους;
Η αξία του κάθε αντικειμένου αυτών των συλλογών καταλαβαίνουμε πως δεν μπορεί να υπερβαίνει την εμπορική αξία που έχει ή που είχε όταν αυτό βρισκόταν στην παραγωγή.
Ο επιθετικός προσδιορισμός <<συλλεκτικό>> μπορεί να αποδοθεί μόνο σε αντικείμενα που κατασκευάστηκαν σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων ή σε διαφορετικά αντικείμενα του ιδίου όμως κατασκευαστή.
Στην κατηγορία των κυνηγετικών μας όπλων, βλέπουμε πολλές φορές ένα παλιό μοντέλο να πωλείται μεταχειρισμένο πολύ περισσότερα χρήματα από ότι κοστίζει ένα νέο μοντέλο καινούριο της ίδιας εταιρίας.
Αυτό συμβαίνει διότι το παλιό μοντέλο μερικές φορές σε λειτουργικότητα, εργονομία και υλικά, μπορεί να είναι καλύτερο από κάποιο νέο μοντέλο.
Έτσι, αυτός που διαθέτει το παλιό όπλο και που φυσικά για τον πιο πάνω λόγο δεν υπάρχουν διαθέσιμα μεταξύ των κυνηγών όπλα για πωλήσεις, το συγκεκριμένο όπλο αποκτά αξία που μπορεί να χαρακτηριστεί και ως συλλεκτική.
Στην κατηγορία των κυνηγετικών μαχαιριών και συγκεκριμένα των ''εκατό της εκατό'' χειροποίητων, ο κατασκευαστής σε κάθε μαχαίρι που φτιάχνει χρησιμοποιεί διαφορετικό συνδυασμό υλικών και σε περίπτωση που ίδια υλικά βρεθούν σε δυο ίδια μαχαίρια, στο τέλος τα δυο αυτά μαχαίρια δεν θα είναι ακριβώς αντίγραφα διότι θα διαφέρουν στις λεπτομέρειες καθώς είναι εντελώς αδύνατον ένας τεχνίτης εν απουσία μηχανημάτων να κατασκευάσει δυο ακριβώς ίδια μαχαίρια.
Στην κατηγορία των αντικειμένων αυτών μπορούμε να πούμε πως υπάρχει μια κατάσταση συλλεκτικότητας σε συνδυασμό με την μοναδικότητα.
Σε κύκλους μαχαιρόφιλων του εξωτερικού, χειροποίητα μαχαίρια μεγάλων παλιών κατασκευαστών με την πάροδο του χρόνου αποκτούν πολύ μεγάλη συλλεκτική αξία όχι μόνο για την μοναδικότητα τους αλλά διότι ο κατασκευαστής απέκτησε μεγάλη φήμη λόγω των εξαιρετικών αντικειμένων που έφτιαχνε με τα χέρια του.
Προσπαθώ να δώσω στον αναγνώστη να καταλάβει πως συλλεκτικότητα και μοναδικότητα δεν φτάνουν για να έχει ένα αντικείμενο αξία.
Θα πρέπει και αυτός που το έχει κατασκευάσει να έχει αποδείξει την αξία του, και το όνομα του να κυριαρχεί στους κύκλους των μαχαιρόφιλων.
Στην Ελληνική πραγματικότητα δυστυχώς έχει επικρατήσει η άποψη πως κάθε χειροποίητο μαχαίρι είναι και συλλεκτικό, ανεξάρτητα της πραγματικής αξίας του ως αντικείμενο χρήσης και ως εργαλείου που θα κάνει την δουλειά για την οποία κατασκευάστηκε.
Για κάποιον ο οποίος έχει αποφασίσει να δημιουργήσει μια συλλογή από αντικείμενα συγκεκριμένου κατασκευαστή, αυτά τα μαχαίρια έχουν αξία μόνον για τον ίδιο.
Το εάν θα αποκτήσουν συλλεκτική αξία θα κριθεί από την πορεία και το <<όνομα>> που θα δημιουργήσει ο κατασκευαστής στο πέρασμα του χρόνου.
Μια άλλη εντύπωση που έχει δημιουργηθεί είναι αυτή που λέει πως ένα χειροποίητο μαχαίρι (και άρα συλλεκτικό) δεν κάνει για χρήση παρά μόνο για να στολίζει μια βιτρίνα.
Το κάθε αντικείμενο κρίνεται επιτυχημένο εάν προσφέρει αυτά για τα οποία έχει κατασκευαστεί.
Έτσι, αν ένα μαχαίρι κατασκευάστηκε για χρήση και πληρεί τις προϋποθέσεις
είναι άξιο όπως επίσης είναι εξ' ίσου άξιο και αυτό το οποίο κατασκευάστηκε για την βιτρίνα και αυτό αναφέρθηκε καθαρά από τον κατασκευαστή.
Η άσχημη εντύπωση που επικρατεί στους κυνηγετικούς κύκλους και η αποστροφή προς την απουσία χρηστικότητας κάθε χειροποίητου μαχαιριού ίσως να οφείλεται ακριβώς στην απουσία διαχωρισμού των μαχαιριών σε χρηστικά και μη, από τον κάθε κατασκευαστή.
Ως εκ τούτου, ο κυνηγός ο οποίος θα παραλάβει ένα μαχαίρι το οποίο προς χάριν της ομορφιάς υστερεί σε λειτουργικότητα, θα βρεθεί προ εκπλήξεως όταν θα χρησιμοποιήσει το μαχαίρι του σε σκληρή δουλειά.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή για να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα επάνω σε αυτό το θέμα και για να καταλάβουμε τον διαχωρισμό ανάμεσα στο χρηστικό και στο <<συλλεκτικό>> μαχαίρι και να δούμε αν τελικά όντως αυτός ο διαχωρισμός υφίσταται.
Το μαχαίρι ως γνωστόν αποτελείται από την λάμα και την λαβή.
Η λάμα θα πρέπει να κόβει, γιατί σε διαφορετική περίπτωση δεν αναφερόμαστε σε μαχαίρι αλλά σε ένα κομμάτι μετάλλου σε σχήμα μαχαιριού.
Η λαβή θα πρέπει να δίνει στον κάτοχο την δυνατότητα να κρατάει το μαχαίρι ώστε να μπορέσει αυτός να κόψει.
Όσο απλό και αν ακούγεται αυτό, στην ουσία δεν είναι και τόσο.
Ας φανταστούμε το κυνηγετικό μας όπλο όπου αντί για κοντάκι θα προεξέχει ένα σίδερο. Κάθε φορά που θα θέλουμε να τουφεκίσουμε το μυαλό μας θα είναι στον ώμο μας και όχι στο θήραμα.
Το ίδιο ακριβώς γίνεται και με το μαχαίρι. Αν δεν υπάρχει λαβή, κάθε φορά που θα θέλουμε να κόψουμε, το μυαλό μας θα είναι στην παλάμη μας και όχι στην κόψη, με αποτέλεσμα στην καλύτερη περίπτωση να μην κάνουμε την δουλειά μας, στην χειρότερη να πάθουμε κανένα ατύχημα.
Ξεκινώντας ο τεχνίτης την κατασκευή ενός νέου μαχαιριού θα πρέπει να κατασκευάσει πρώτα πρώτα την λάμα. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία δικαιολογία κατά την επιλογή του ατσαλιού ώστε να μην επιλεγεί κορυφαίας ποιότητας υλικό αφού αυτό θα έχει και το ένα μερίδιο ευθύνης για την ποιότητα του τελικού μαχαιριού.
Το άλλο μερίδιο ευθύνης θα το έχει η σωστή επεξεργασία του ατσαλιού και ως εκ τούτου οι γνώσεις και ο επαγγελματισμός του μαχαιροποιού.
Οποιονδήποτε τύπο μαχαιριού και εάν επιλέξει ο μαχαιροποιός να κατασκευάσει, είτε μικρό γενικής χρήσης, είτε για γδάρτη, puukko, Bowie, κλπ αποφασίσει, θα πρέπει η επεξεργασία του ατσαλιού να είναι τέλεια ώστε το τελειωμένο μαχαίρι να είναι και στην ουσία ''μαχαίρι'' και να μπορεί να κόβει αξιοπρεπέστατα.
Όσο και εάν επιμένει ο μελλοντικός κάτοχος πως το μαχαίρι του δεν πρόκειται να το βγάζει από την θήκη παρά μια φορά τον χρόνο για να καθαρίσει ένα πορτοκάλι, αυτό δεν πρέπει να επηρεάσει τον κατασκευαστή και να ενδώσει σε έκπτωση ποιότητας λάμας.
Πάμε να δούμε τώρα τι συμβαίνει με την λαβή.
Στην λαβή του μαχαιριού, στα υλικά και στον συνδυασμό αυτών βρίσκεται από την μια η λειτουργικότητα και η εργονομία και από την άλλη η ομορφιά και η όποια συλλεκτικότητα του μαχαιριού.
Τι εννοούμε με αυτό;
Εννοούμε πως χειροποίητο είναι και ένα μαχαίρι που έχουμε βάλει ένα κομμάτι <<σκουπόξυλο>> για λαβή, χειροποίητο θα είναι και το μαχαίρι που θα έχουμε βάλει κάποιο σπάνιο και όμορφο υλικό.
Ας δώσουμε λίγο περισσότερη προσοχή στην πιο πάνω πρόταση διότι είναι η ουσία του παρόντος άρθρου.
Έχει επικρατήσει λανθασμένα η άποψη που λέει πως τα σπάνια και όμορφα υλικά όταν τοποθετούνται σε ένα μαχαίρι το καθιστούν μη χρηστικό.
Άρα, το <<σκουπόξυλο>> στην λαβή μπορεί να μην είναι όμορφο είναι όμως χρηστικό. Όπως και τα εξωτικά υλικά μπορεί να είναι όμορφα είναι όμως άχρηστα.
Είναι όντως έτσι;
Γιατί όσο πιο όμορφο είναι το μαχαίρι με εξωτικά υλικά λαβής τόσο πιο λίγο θέλει ο κυνηγός να το χρησιμοποιήσει;
Για να απαντήσουμε και για να αποδείξουμε πως αυτό είναι λάθος θα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και θα πούμε πως όσο εξωτικά και όμορφα και αν είναι κάποια υλικά, δεν κάνουν όλα για λαβές μαχαιριών.
Όταν λέμε <<δεν κάνουν>> εννοούμε πως δεν αντέχουν στο πέρασμα του χρόνου και στην χρήση.
Τι να το κάνεις το ελεφαντόδοντο που σου έφερε ο φίλος σου από την Αφρική; Αφού αν δεν γίνει επεξεργασία και το βάλεις έτσι για λαβή, στην πρώτη σταγόνα αίμα που θα πέσει επάνω του θα αλλάξει χρώμα.
Τι να το κάνεις το κέρατο από κριό που σου έδωσε ο φίλος σου ο τσοπάνης; Αφού αν το βάλεις για λαβή είναι σίγουρο πως σε λίγο καιρό από την συστολή του θα ξεκολλήσει και θα αποκτήσει κενά με τα άλλα υλικά;
Το ίδιο συμβαίνει και με τα ξύλα. Όταν επιλέξουμε ένα κομμάτι ξύλου λόγω της σπανιότητας και των όμορφων <<νερών>> του και το βάλει ο τεχνίτης στην λαβή του μαχαιριού, αυτό με το πέρασμα του χρόνου μεταβάλει την σύνθεση και τον όγκο του με κίνδυνο ξεκολλήματος.
Παίρνει λοιπόν ο κυνηγός το πανέμορφο χειροποίητο μαχαίρι του και στον πρώτο αγριόχοιρο που θα γδάρει αλλάζει υφή η λαβή και σιγά σιγά αλλάζει η όψη της.
Βγαίνει λοιπόν το συμπέρασμα πως το μαχαίρι αυτό αφού είναι χειροποίητο, είναι μοναδικό, είναι συλλεκτικό άρα είναι και ακατάλληλο για χρήση.
Υπάρχουν πανέμορφα ξύλα ανά τον κόσμο όπως και άλλα φυσικά υλικά που όμως έχουν υποστεί επεξεργασία από διάφορες εταιρίες και είναι ιδανικά και έτοιμα για να μπουν σε λαβές μαχαιριών.
Σπάνιας ομορφιάς υλικά όπως το ελεφαντόδοντο, το κόκαλο και το απολιθωμένο δόντι μαμούθ, καθώς επίσης και πανέμορφα ξύλα, καρυδιές, ironwood και άλλα, έχουν αποκτήσει την φήμη πως τα μαχαίρια στα οποία μπαίνουν δεν κάνουν για χρήση.
Όταν ο τεχνίτης επιλέγει τέτοια υλικά και εφόσον η δουλειά που θα κάνει επάνω στην λαβή, στις συναρμογές και στα κολλήματα είναι σε κορυφαία επίπεδα, τότε το έτοιμο μαχαίρι δεν πρέπει να έχει κανένα απολύτως πρόβλημα στο να δουλευτεί σκληρά και για μεγάλη διάρκεια.
Τι και εάν στην λαβή του μαχαιριού βρίσκονται ένθετα από χρυσό; Είναι αυτό λόγος για να μην χρησιμοποιηθεί το μαχαίρι; Όχι βέβαια εάν και εφόσον η δουλειά που έχει γίνει στην λαβή είναι τέτοιας ποιότητας ώστε να μην μας μείνει κάποια στιγμή ο χρυσός στο χέρι.
Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να είναι καθαρά απόφαση του ιδιοκτήτη του μαχαιριού εάν θα το χρησιμοποιεί ή εάν θα το έχει στην βιτρίνα κατ' ανάγκη.
Το κάθε χειροποίητα κατασκευασμένο αντικείμενο προορίζεται για συγκεκριμένο υποψήφιο κάτοχο με συγκεκριμένες ανάγκες και προτιμήσεις κατηγορίας υλικών.
Αυτό καθιστά το κάθε χειροποίητο μαχαίρι μοναδικό και συλλεκτικό, ταυτόχρονα όμως είναι και στην τίμια κρίση του κατασκευαστή εάν αυτό θα είναι και άκρως χρηστικό.
Όπως είναι κρίμα να παραγγείλουμε ένα χειροποίητο B-25 και να το κλειδώσουμε στην βιτρίνα φοβούμενοι να το χαρούμε, άλλο τόσο κρίμα είναι να παραγγείλουμε το χειροποίητο μαχαίρι μας, να το κλείσουμε στην βιτρίνα και να χρησιμοποιούμε τον παμπάλαιο σουγιά μας.
Το όμορφο, μοναδικό, συλλεκτικό και χρησιμοποιημένο χειροποίητο μαχαίρι είναι το καμάρι και του ιδιοκτήτη αλλά και του μαχαιροποιού.
Ομολογώ πως ο τίτλος του παρόντος άρθρου ίσως να μπερδέψει τον αναγνώστη, ο οποίος με μια πρώτη ματιά θα <<κουμπωθεί>> λίγο απέναντι μου, αφού οι προκαταλήψεις που έχουν δημιουργηθεί με βάση το λεγόμενο <<συλλεκτικό>> μαχαίρι είναι πολλές.
Ακούγοντας κάποιος την λέξη <<συλλεκτικό>> φαντάζεται ένα αντικείμενο που μπορεί να είναι είτε απείρου κάλους, είτε σπάνιο, είτε αμύθητης αξίας.
Να ξεκαθαρίσουμε όμως πρώτα τι σημαίνει <<συλλογή>>
Συλλογή σημαίνει το σύνολο της ποσότητας μιας ομάδας αντικειμένων του ίδιου είδους.
Ο κάθε συλλέκτης συνδέεται συναισθηματικά με τα αντικείμενα της συλλογής του τα οποία συντηρεί, ταξινομεί και κατατάσσει σύμφωνα με τις δικές του αντιλήψεις και γνώσεις.
Αναλόγως των επιθυμιών του για μελλοντική προβολή της συλλογής σε κοινό, φροντίζει για τις απαραίτητες πληροφορίες του κάθε αντικειμένου ώστε να παρέχει κάποιου είδους ενημέρωση σε άτομα που θα τους ενδιέφερε ο τύπος αυτός της συλλογής.
Όλα αυτά φυσικά έχουν να κάνουν μόνο με την έννοια της συλλεκτικότητας ως ψυχαγωγική δραστηριότητα και όχι ως οικονομική αξία κάποιας συγκεκριμένης συλλογής που η όποια αξία της θα περιορίζεται μόνο στον κάτοχο της συλλογής και όχι σε κάποιο κοινό.
Μπορεί κάποιος να συλλέγει π.χ χαρτοπετσέτες από ταβέρνες.
Αυτή η συλλογή αποτελείται μεν από συλλεκτικά αντικείμενα, η αξία της δε, αφορά μόνον τον κάτοχο της.
Η συλλογή όμως από όπλα π.χ της περιόδου της Ελληνικής επαναστάσεως είναι τελείως διαφορετικό πράγμα και η αξία της συλλογής αυτής καταλαβαίνουμε πως βρίσκεται σε άλλα επίπεδα.
Επιστρέφοντας στο παράδειγμα της χαρτοπετσέτας καταλαβαίνουμε πως το σύνολο οποιουδήποτε αντικειμένου ίδιας κατηγορίας αποτελεί εν δυνάμει μέρος κάποιας συλλογής.
Έτσι, άλλος συλλέγει σπίρτα, άλλος γραμματόσημα, άλλος τράπουλες και άλλος μπεκατσόφτερα από τις μπεκάτσες που έχει θηρεύσει.
Ένας άλλος τύπος συλλογής είναι και αυτός ο οποίος περιλαμβάνει αντικείμενα ιδίου είδους και από τον ίδιο κατασκευαστή.
Κάποιος μπορεί να συλλέγει όλων των τύπων τα όπλα ας πούμε που έχει κατασκευάσει η Browning.
Κάποιος άλλος μπορεί να συλλέγει τα μαχαίρια που κατασκευάζει για παράδειγμα η Fallkniven.
Κάποιος άλλος μπορεί να συλλέγει όλων των τύπων τα φυσίγγια που παράγει μια συγκεκριμένη εταιρία, και ου το καθ' εξής.
Που λοιπόν βρίσκεται η συλλεκτική αξία των αντικειμένων;
Ακούμε και διαβάζουμε καθημερινά σχεδόν για συλλεκτικά όπλα, για συλλεκτικά ρούχα, συλλεκτικά μαχαίρια, συλλεκτικές γαλότσες και πάει λέγοντας.
Πως καθιερώθηκε αυτός ο επιθετικός προσδιορισμός σε αντικείμενα που ουδεμία άλλη αξία έχουν πέραν της εμπορικής τους;
Η αξία του κάθε αντικειμένου αυτών των συλλογών καταλαβαίνουμε πως δεν μπορεί να υπερβαίνει την εμπορική αξία που έχει ή που είχε όταν αυτό βρισκόταν στην παραγωγή.
Ο επιθετικός προσδιορισμός <<συλλεκτικό>> μπορεί να αποδοθεί μόνο σε αντικείμενα που κατασκευάστηκαν σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων ή σε διαφορετικά αντικείμενα του ιδίου όμως κατασκευαστή.
Στην κατηγορία των κυνηγετικών μας όπλων, βλέπουμε πολλές φορές ένα παλιό μοντέλο να πωλείται μεταχειρισμένο πολύ περισσότερα χρήματα από ότι κοστίζει ένα νέο μοντέλο καινούριο της ίδιας εταιρίας.
Αυτό συμβαίνει διότι το παλιό μοντέλο μερικές φορές σε λειτουργικότητα, εργονομία και υλικά, μπορεί να είναι καλύτερο από κάποιο νέο μοντέλο.
Έτσι, αυτός που διαθέτει το παλιό όπλο και που φυσικά για τον πιο πάνω λόγο δεν υπάρχουν διαθέσιμα μεταξύ των κυνηγών όπλα για πωλήσεις, το συγκεκριμένο όπλο αποκτά αξία που μπορεί να χαρακτηριστεί και ως συλλεκτική.
Στην κατηγορία των κυνηγετικών μαχαιριών και συγκεκριμένα των ''εκατό της εκατό'' χειροποίητων, ο κατασκευαστής σε κάθε μαχαίρι που φτιάχνει χρησιμοποιεί διαφορετικό συνδυασμό υλικών και σε περίπτωση που ίδια υλικά βρεθούν σε δυο ίδια μαχαίρια, στο τέλος τα δυο αυτά μαχαίρια δεν θα είναι ακριβώς αντίγραφα διότι θα διαφέρουν στις λεπτομέρειες καθώς είναι εντελώς αδύνατον ένας τεχνίτης εν απουσία μηχανημάτων να κατασκευάσει δυο ακριβώς ίδια μαχαίρια.
Στην κατηγορία των αντικειμένων αυτών μπορούμε να πούμε πως υπάρχει μια κατάσταση συλλεκτικότητας σε συνδυασμό με την μοναδικότητα.
Σε κύκλους μαχαιρόφιλων του εξωτερικού, χειροποίητα μαχαίρια μεγάλων παλιών κατασκευαστών με την πάροδο του χρόνου αποκτούν πολύ μεγάλη συλλεκτική αξία όχι μόνο για την μοναδικότητα τους αλλά διότι ο κατασκευαστής απέκτησε μεγάλη φήμη λόγω των εξαιρετικών αντικειμένων που έφτιαχνε με τα χέρια του.
Προσπαθώ να δώσω στον αναγνώστη να καταλάβει πως συλλεκτικότητα και μοναδικότητα δεν φτάνουν για να έχει ένα αντικείμενο αξία.
Θα πρέπει και αυτός που το έχει κατασκευάσει να έχει αποδείξει την αξία του, και το όνομα του να κυριαρχεί στους κύκλους των μαχαιρόφιλων.
Στην Ελληνική πραγματικότητα δυστυχώς έχει επικρατήσει η άποψη πως κάθε χειροποίητο μαχαίρι είναι και συλλεκτικό, ανεξάρτητα της πραγματικής αξίας του ως αντικείμενο χρήσης και ως εργαλείου που θα κάνει την δουλειά για την οποία κατασκευάστηκε.
Για κάποιον ο οποίος έχει αποφασίσει να δημιουργήσει μια συλλογή από αντικείμενα συγκεκριμένου κατασκευαστή, αυτά τα μαχαίρια έχουν αξία μόνον για τον ίδιο.
Το εάν θα αποκτήσουν συλλεκτική αξία θα κριθεί από την πορεία και το <<όνομα>> που θα δημιουργήσει ο κατασκευαστής στο πέρασμα του χρόνου.
Μια άλλη εντύπωση που έχει δημιουργηθεί είναι αυτή που λέει πως ένα χειροποίητο μαχαίρι (και άρα συλλεκτικό) δεν κάνει για χρήση παρά μόνο για να στολίζει μια βιτρίνα.
Το κάθε αντικείμενο κρίνεται επιτυχημένο εάν προσφέρει αυτά για τα οποία έχει κατασκευαστεί.
Έτσι, αν ένα μαχαίρι κατασκευάστηκε για χρήση και πληρεί τις προϋποθέσεις
είναι άξιο όπως επίσης είναι εξ' ίσου άξιο και αυτό το οποίο κατασκευάστηκε για την βιτρίνα και αυτό αναφέρθηκε καθαρά από τον κατασκευαστή.
Η άσχημη εντύπωση που επικρατεί στους κυνηγετικούς κύκλους και η αποστροφή προς την απουσία χρηστικότητας κάθε χειροποίητου μαχαιριού ίσως να οφείλεται ακριβώς στην απουσία διαχωρισμού των μαχαιριών σε χρηστικά και μη, από τον κάθε κατασκευαστή.
Ως εκ τούτου, ο κυνηγός ο οποίος θα παραλάβει ένα μαχαίρι το οποίο προς χάριν της ομορφιάς υστερεί σε λειτουργικότητα, θα βρεθεί προ εκπλήξεως όταν θα χρησιμοποιήσει το μαχαίρι του σε σκληρή δουλειά.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή για να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα επάνω σε αυτό το θέμα και για να καταλάβουμε τον διαχωρισμό ανάμεσα στο χρηστικό και στο <<συλλεκτικό>> μαχαίρι και να δούμε αν τελικά όντως αυτός ο διαχωρισμός υφίσταται.
Το μαχαίρι ως γνωστόν αποτελείται από την λάμα και την λαβή.
Η λάμα θα πρέπει να κόβει, γιατί σε διαφορετική περίπτωση δεν αναφερόμαστε σε μαχαίρι αλλά σε ένα κομμάτι μετάλλου σε σχήμα μαχαιριού.
Η λαβή θα πρέπει να δίνει στον κάτοχο την δυνατότητα να κρατάει το μαχαίρι ώστε να μπορέσει αυτός να κόψει.
Όσο απλό και αν ακούγεται αυτό, στην ουσία δεν είναι και τόσο.
Ας φανταστούμε το κυνηγετικό μας όπλο όπου αντί για κοντάκι θα προεξέχει ένα σίδερο. Κάθε φορά που θα θέλουμε να τουφεκίσουμε το μυαλό μας θα είναι στον ώμο μας και όχι στο θήραμα.
Το ίδιο ακριβώς γίνεται και με το μαχαίρι. Αν δεν υπάρχει λαβή, κάθε φορά που θα θέλουμε να κόψουμε, το μυαλό μας θα είναι στην παλάμη μας και όχι στην κόψη, με αποτέλεσμα στην καλύτερη περίπτωση να μην κάνουμε την δουλειά μας, στην χειρότερη να πάθουμε κανένα ατύχημα.
Ξεκινώντας ο τεχνίτης την κατασκευή ενός νέου μαχαιριού θα πρέπει να κατασκευάσει πρώτα πρώτα την λάμα. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία δικαιολογία κατά την επιλογή του ατσαλιού ώστε να μην επιλεγεί κορυφαίας ποιότητας υλικό αφού αυτό θα έχει και το ένα μερίδιο ευθύνης για την ποιότητα του τελικού μαχαιριού.
Το άλλο μερίδιο ευθύνης θα το έχει η σωστή επεξεργασία του ατσαλιού και ως εκ τούτου οι γνώσεις και ο επαγγελματισμός του μαχαιροποιού.
Οποιονδήποτε τύπο μαχαιριού και εάν επιλέξει ο μαχαιροποιός να κατασκευάσει, είτε μικρό γενικής χρήσης, είτε για γδάρτη, puukko, Bowie, κλπ αποφασίσει, θα πρέπει η επεξεργασία του ατσαλιού να είναι τέλεια ώστε το τελειωμένο μαχαίρι να είναι και στην ουσία ''μαχαίρι'' και να μπορεί να κόβει αξιοπρεπέστατα.
Όσο και εάν επιμένει ο μελλοντικός κάτοχος πως το μαχαίρι του δεν πρόκειται να το βγάζει από την θήκη παρά μια φορά τον χρόνο για να καθαρίσει ένα πορτοκάλι, αυτό δεν πρέπει να επηρεάσει τον κατασκευαστή και να ενδώσει σε έκπτωση ποιότητας λάμας.
Πάμε να δούμε τώρα τι συμβαίνει με την λαβή.
Στην λαβή του μαχαιριού, στα υλικά και στον συνδυασμό αυτών βρίσκεται από την μια η λειτουργικότητα και η εργονομία και από την άλλη η ομορφιά και η όποια συλλεκτικότητα του μαχαιριού.
Τι εννοούμε με αυτό;
Εννοούμε πως χειροποίητο είναι και ένα μαχαίρι που έχουμε βάλει ένα κομμάτι <<σκουπόξυλο>> για λαβή, χειροποίητο θα είναι και το μαχαίρι που θα έχουμε βάλει κάποιο σπάνιο και όμορφο υλικό.
Ας δώσουμε λίγο περισσότερη προσοχή στην πιο πάνω πρόταση διότι είναι η ουσία του παρόντος άρθρου.
Έχει επικρατήσει λανθασμένα η άποψη που λέει πως τα σπάνια και όμορφα υλικά όταν τοποθετούνται σε ένα μαχαίρι το καθιστούν μη χρηστικό.
Άρα, το <<σκουπόξυλο>> στην λαβή μπορεί να μην είναι όμορφο είναι όμως χρηστικό. Όπως και τα εξωτικά υλικά μπορεί να είναι όμορφα είναι όμως άχρηστα.
Είναι όντως έτσι;
Γιατί όσο πιο όμορφο είναι το μαχαίρι με εξωτικά υλικά λαβής τόσο πιο λίγο θέλει ο κυνηγός να το χρησιμοποιήσει;
Για να απαντήσουμε και για να αποδείξουμε πως αυτό είναι λάθος θα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και θα πούμε πως όσο εξωτικά και όμορφα και αν είναι κάποια υλικά, δεν κάνουν όλα για λαβές μαχαιριών.
Όταν λέμε <<δεν κάνουν>> εννοούμε πως δεν αντέχουν στο πέρασμα του χρόνου και στην χρήση.
Τι να το κάνεις το ελεφαντόδοντο που σου έφερε ο φίλος σου από την Αφρική; Αφού αν δεν γίνει επεξεργασία και το βάλεις έτσι για λαβή, στην πρώτη σταγόνα αίμα που θα πέσει επάνω του θα αλλάξει χρώμα.
Τι να το κάνεις το κέρατο από κριό που σου έδωσε ο φίλος σου ο τσοπάνης; Αφού αν το βάλεις για λαβή είναι σίγουρο πως σε λίγο καιρό από την συστολή του θα ξεκολλήσει και θα αποκτήσει κενά με τα άλλα υλικά;
Το ίδιο συμβαίνει και με τα ξύλα. Όταν επιλέξουμε ένα κομμάτι ξύλου λόγω της σπανιότητας και των όμορφων <<νερών>> του και το βάλει ο τεχνίτης στην λαβή του μαχαιριού, αυτό με το πέρασμα του χρόνου μεταβάλει την σύνθεση και τον όγκο του με κίνδυνο ξεκολλήματος.
Παίρνει λοιπόν ο κυνηγός το πανέμορφο χειροποίητο μαχαίρι του και στον πρώτο αγριόχοιρο που θα γδάρει αλλάζει υφή η λαβή και σιγά σιγά αλλάζει η όψη της.
Βγαίνει λοιπόν το συμπέρασμα πως το μαχαίρι αυτό αφού είναι χειροποίητο, είναι μοναδικό, είναι συλλεκτικό άρα είναι και ακατάλληλο για χρήση.
Υπάρχουν πανέμορφα ξύλα ανά τον κόσμο όπως και άλλα φυσικά υλικά που όμως έχουν υποστεί επεξεργασία από διάφορες εταιρίες και είναι ιδανικά και έτοιμα για να μπουν σε λαβές μαχαιριών.
Σπάνιας ομορφιάς υλικά όπως το ελεφαντόδοντο, το κόκαλο και το απολιθωμένο δόντι μαμούθ, καθώς επίσης και πανέμορφα ξύλα, καρυδιές, ironwood και άλλα, έχουν αποκτήσει την φήμη πως τα μαχαίρια στα οποία μπαίνουν δεν κάνουν για χρήση.
Όταν ο τεχνίτης επιλέγει τέτοια υλικά και εφόσον η δουλειά που θα κάνει επάνω στην λαβή, στις συναρμογές και στα κολλήματα είναι σε κορυφαία επίπεδα, τότε το έτοιμο μαχαίρι δεν πρέπει να έχει κανένα απολύτως πρόβλημα στο να δουλευτεί σκληρά και για μεγάλη διάρκεια.
Τι και εάν στην λαβή του μαχαιριού βρίσκονται ένθετα από χρυσό; Είναι αυτό λόγος για να μην χρησιμοποιηθεί το μαχαίρι; Όχι βέβαια εάν και εφόσον η δουλειά που έχει γίνει στην λαβή είναι τέτοιας ποιότητας ώστε να μην μας μείνει κάποια στιγμή ο χρυσός στο χέρι.
Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να είναι καθαρά απόφαση του ιδιοκτήτη του μαχαιριού εάν θα το χρησιμοποιεί ή εάν θα το έχει στην βιτρίνα κατ' ανάγκη.
Το κάθε χειροποίητα κατασκευασμένο αντικείμενο προορίζεται για συγκεκριμένο υποψήφιο κάτοχο με συγκεκριμένες ανάγκες και προτιμήσεις κατηγορίας υλικών.
Αυτό καθιστά το κάθε χειροποίητο μαχαίρι μοναδικό και συλλεκτικό, ταυτόχρονα όμως είναι και στην τίμια κρίση του κατασκευαστή εάν αυτό θα είναι και άκρως χρηστικό.
Όπως είναι κρίμα να παραγγείλουμε ένα χειροποίητο B-25 και να το κλειδώσουμε στην βιτρίνα φοβούμενοι να το χαρούμε, άλλο τόσο κρίμα είναι να παραγγείλουμε το χειροποίητο μαχαίρι μας, να το κλείσουμε στην βιτρίνα και να χρησιμοποιούμε τον παμπάλαιο σουγιά μας.
Το όμορφο, μοναδικό, συλλεκτικό και χρησιμοποιημένο χειροποίητο μαχαίρι είναι το καμάρι και του ιδιοκτήτη αλλά και του μαχαιροποιού.
